سنگ نگاره های اشکانی |
|||
سنگ نگاره كال جنگال |
|||
نگاره اصلی کال جنگال |
|||
سنگ نگاره قیر و كارزین |
|||
در سه كیلومتری شهر قیر در جنوب فارس بین گردنه گلومشك و گردنه سم دلدل در كنار جاده قیر به فیروز آباد نقش برجسته یك سرباز پارتی بر روی یك تخته سنگ بزرگ حك شده است و صحنه تیر اندازی را نشان می دهد. از آنجا كه پارتیان در فارس قدرت چندانی نداشتند این اثر تنها اثر پارتی حجاری شده در فارس استنگاره اشکانی قیر و کارزین |
|||
نقش برجسته گودرز درسرپل ذهاب |
|||
درون شهر سر پل ذهاب نقش برجسته آنوبانی نی، یادگار لولوبیان از 220 سال پیش از میلاد، بر صخره بلندی قرار دارد. در زیر آن نقش برجسته اشکانی تقریبا محو شده اس دیده میشود. در این تصویر فردی سوار بر اسب در سمت چپ ایستاده و روبروی او مردی ایستاده قرار دارد. کتیبه پشت سر سوار به گودرز اشاره دارد. کتیبه های دو طرف به خط پهلوی اشکانی هستند.سنگ نگاره اشکانی سر پل ذهاب سکه گودرز – موزه ملک |
|||
سنگ نگاره های بیستون |
|||
اشکانیان نیز در بیستون از خود آثاری باقی گذاشته اند. سه اثر از مهرداد دوم، گودرز و بلاش در پای کوه بیستون به جا مانده است. در شمال شرقی سراب و حجاری داریوش، محوطه ای به طول 800 متر و عرض 300 متر دیده می شود که با توجه به دیوارهای باقیمانده و سفال های مکشوفه اشکانی بودن آن به اثبات رسیده است. این منطقه به وسیله دیواری در سمت پایین دامنه به طرف دشت کنار سراب محصور بوده است و آثار دیوارها را در زمین می توان تشخیص داد. هنوز نیز می توان مقدار زیادی قطعه سفالهای شکسته اشکانی را در این محدوده مشاهده نمود.***سنگ نگاره مهرداد دوم***این اثر در پایین نقش برجسته داریوش قرار دارد. در مقابل مهرداد دوم، چهار نفر از ساتراپهای محلی ایستاده اند. نام ساتراپها در بالای سرشان نوشته شده است. لقب دو تا از آنها "ساتراپ ساتراپها" و دیگری "مورد اعتماد شاه" است که الهه پیروزی در دست او است. چهره های آنها مانند نقش برجسته هخامنشی داریوش، نیم رخ است. پادشاه دست راست خود را بالا برده است. نقاشی شاردن از سنگ نگاره مهرداد دوم پیش از تخریب وضع کنونی پس از الحاق وقف نامه صفوی ***سنگ نگاره گودرز *** تصویر نگاره گودرز ***سنگ نگاره بلاش*** تصویر نگاره بلاش - مرجع تصویر |
|||
سنگ نگاره خونگ اژدر ایذه |
|||
خونگ اژدر یا تنگ نوروزی در 15 كیلومتری ایذه قرار دارد. در این محل بر روی سنگ بزرگی دو نقش برجسته قرار دارد. یكی از دوره ایلامیها متعلق به 4000 پیش و دیگری از زمان اشكانیان در حدود 1800 تا 2000 سال پیش. نقش ایلامی تقریبا محو شده است ولی نقش اشكانی قابل تشخیص است.
|
|||
سنگ نگاره های تنگ سروك |
|||
تنگ سروك در استان كهگیلویه بویر احمد قرار دارد. در این مكان سه سنگ نگاره از شاهان الیمایی هم دوره پارتها قرار دارد. در یکی از این سنگ نگاره ها مهرداد اول اشكانی و شاه الیمایی نشان داده شده اند |
|||
سنگ نگاره خونگ كمال وند ایذه |
|||
خونگ كمال وند در نزدیکی خونگ اژدر قرار دارد و در این دره نقشی از دوره اشكانیان بر سنگ حجاری شده است. فردی بر اسب سوار است و فرد دیگری جلوی او ایستاده است. بر بالای آن مطالبی به زبان پهلوی اشكانی دیده میشود، ترجمه آن چنین است: "فرهاد کاهن، پسر کامناسکیر" |
|||
![]() |
![]() |
||
سنگ نگاره خونگ یار علی ایذه |
|||
در شمال روستای خونگ یارعلی وند دره ای قرار دارد و در این دره نقشی از دوره اشكانیان بر سنگ حجاری شده است. فردی بر اسب سوار است و فرد دیگری جلوی او ایستاده است. بر بالای آن مطالبی به زبان پهلوی اشکانی دیده میشود و از این نظر اهمیت خاصی دارد |
|||
![]() |
![]() |
||
سنگ نگاره تنگ شیوند ایذه |
|||
این سنگ نگاره در سالهای اخیر كشف شده است و به دوره الیمایی تعلق دارد. سنگ نگاره اجرای مراسم آیینی را نشان میدهد. در این نگاره مجسمه ای بر پشت ارابه ای قرار گرفته و آنرا حمل میكنند. در دیگر سنگ نگاره های منطقه ایذه نیز حمل مجسمه نشان داده شده است ولی تاكنون چنین مجسمه ای توسط باستان شناسان و دلالان عتیقه گزارش نشده است.سنگ نوشته شیوند پس از تخریب سالهای اخیر- قسمت سمت چپ سنگ شکسته است. |
|||
استل کاوازاک در شوش |
|||
کاوازاک ساتراپ شوش در دوره اردوان پنجم بود. در این استل که احتمالا در مقبره او نصب شده بود او حلقه قدرت را از اردوان پنجم که در سمت چپ نشسته است می گیرد. استل کتیبه کوچکی به خط اشکانی دارد که به نصب آن در 215 میلادی اشاره دارد.
|
|||
سنگ نگاره باجول ایذه |
|||
این سنگ نگاره در كنار روستای باجول ایذه در 30 كیلومتری شرق این شهر قرار دارد. در این نگاره چهار نفر خوابیده در كنار هم پیاله ای را در دست چپ دارند و دست راست را به نشانه اتحاد بر پشت هم قرار داده اند. تصاویر این افراد از روبرو حجاری شده است. این افراد سه شاه الیمایی و یك ملكه هستند.صورت ملكه در سنگ نگاره باجول ایذه |
|||
صورت كمنسكیر اول- سنگ نگاره باجول ایذه |
صورت كمنسكیر دوم شاه الیمایی |
||
بردبت کوه تینا |
|||
این سنگ نگاره در مناطق کوهستانی اطراف مسجد سلیمان قرار دارد و به شدت آسیب دیده است. فردی در سمت چپ لمیده و پاهایش را روی هم انداخته است. بالشی زیر آرنج و پیاله ای در مقابلش است و نیم تاجی دارد. در سمت راست شخص دیگری بر چهارپایه نشسته و وسیله ای شبیه بادبزن در دست دارد. |
|||
تنگ بتان شیمبار |
|||
این اثر در دره دیله در منطقه شیمبار قرار دارد. موضوع نقش، پنج گروه مختلف را نشان میدهد. تمامی شخصیتها تمام رخ هستند اما پاهایشان نیم رخ است. در چهار تصویر، فردی برهنه با گرز و پیاله در کنار افراد دیگر ایستاده است. او می تواند ورثرغنه، خدای ایرانی باشد. افراد کنار خدا در حال ادای احترام هستند.سنگ نگاره تنگ بتان شیمبار |
|||
کلگه مسجد سلیمان |
|||
در حفاریهای باستان شناسی سال 1352 در تپه کلگه مسجد سلیمان یک سنگ نگاره الیمایی کشف گردید که در آن پدری فرزند خود را برای قربانی به مذبح میبرد. طرح این نگاره یادآور داستان حضرت ابراهیم بود. پس از آن، این محل به منظور حفاظت مجددا پر شد. در سال 1391 در حین تعریض جاده در این منطقه، سر یک مجسمه سنگی به طور اتفاقی از دل خاک بیرون آمد. بدن مجسمه هنوز در زمین قرار دارد.سر سنگی مجسمه کلگه که به موزه مسجد سلیمان منتقل شده است. |
|||
سنگ نگاره کوه تاراز |
|||
در شمال شرقی شیمبار قرار دارد. سنگ نگاره آسیب دیده و به زحمت می توان فردی را ایستاده در مرکز آن تشخیص داد. |
|||
یه شوه الگی |
|||
این اثر نزدیک روستای الگی علیا در دامنه های جنوبی زردکوه قرار دارد. دو نفر در این نگاره از روبرو به تصویر کشیده شده اند. احتمالا این سنگ نگاره در حال تخریب، در سده سوم میلادی حجاری شده است. |
|||
شیرینو موری |
|||
نزدیک روستای موری در استان چهارمحال و بختیاری سنگ نگاره ای از دوره اشکانی قرار دارد. شخصی بر تخت نشسته و دو نفر در طرفین او ایستاده اند. هر سه نفر تمام رخ هستند. این اثر احتمالا متعلق به سده اول میلادی است. |
|||
برد گوری جنگه |
|||
این اثر در روستای سوسن ایذه قرار دارد. در مسیر سوسن به جنگه دو گور دخمه قرار دارد که کنار یکی از آنها نقش برجسته ای دیده میشود. در این تصویر شاهی بر تخت نشسته و اطراف آن نمادهای مذهبی قرار دارند. |
|||
نامه اردوان سوم به اهلی شوش |
|||
نامه ای در خرابه های شوش در سال 1932 كشف شده است كه از اردوان سوم به مردم شوش فرستاده شده است. این نامه بر روی قطعه سنگی از مرمر خاكستری نقر گردیده و در موزه لوور نگه داری میشود. نامه در سالهای 21-22 میلادی نوشته شده و دو شخصیت به نامهای آنتیوخوس و فرهاد از بزرگان شهر شوش در آن مخاطب واقع شده اند. زبان نامه یونانی است. در متن سنگ نبشته پس از شخصیتهای نامبرده مسئولان و اهالی شهر مخاطب قرار گرفته اند. بنظر میرسد كه مقصود از مسئولان آن دسته از نمایندگان شهر بوده اند كه اداره امور آن را داشته اند. در شوش فرمانده پادگان یا ساتراپ و نیز خزانه دار مخصوص از زمره مسئولان بودند. |
|||
بنچاقهای اورامانات |
|||
سه ورق از پوست آهو در منطقه اورامان كردستان در سال 1909 كشف شد و به نام بنچاق اورامانات مشهور شده است. بر طبق این نوشته ها تاكستانی بین دو فرد معامله شده است . تاریخ آن مربوط به 88 ق م است. مینس خط پهلوی اشكانی آنرا ترجمه كرده است و آنرا مصادف اواخر حكومت مهرداد دوم می داند. این اولین سند خط پهلوی اشكانی است كه تا به حال كشف شده است |
|