تاریخچه ماد
مادها قومی ایرانی از تبار آریایی بودند كه قسمت اصلی سرزمین آنها شامل جنوب آذربایجان و قسمتهای دیگری در زاگرس وپایتخت آنها هگمتانه بود.اولین اطلاعات درباره آنها به سالنامه های آشوری شلمسر سوم در سال 836 پ م باز می گردد.آنها از سده هشتم پیش از میلاد تا ظهور سلسله هخامنشی بر فلات ایران و فراسوی آن حكومت كردند.سكاها به دست كیاكسار شكست خوردند. او با آشور به جنگ پرداخت و برای مقابله با آنان با بابل هم پیمان شد. پس از اینكه آنها آشور را شكست دادند بخت النصر حاكم بابلی كه با نواده كیاكسار عروسی كرده بود از ترس حملات مادها به سرزمینش در مرزهای شمالی سرزمین خود استحكامات نظامی فراوانی برپا كرد.نهایتا ماد توسط هخامنشیان از بین رفت
شش قوم تشكیل دهنده اتحاد ماد عبارتند از: بوسیان، ستروخاتیان، بودیان، آریزانتیان، مغها و پارتاكانیان.
قلمرو حکومت ماد شامل مناطق اصلی زیر بود:
آذربایجان، همدان، کردستان، فارس، خوزستان، ارمنستان که در اواخر قرن هفتم پیش از میلاد فتح شد، سرزمین دولت ایلام که بعد از فروپاشی دولت آشور میان ماد و بابل تقسیم شد، خراسان، گرگان، سیستان، خوارزم، سغدیانا، سواحل دریای خزر، قفقاز، کرمان و بلوچستان.
البته بخش مرکزی حکومت آنها شمال غرب ایران کنونی بود و سرزمینهای دیگر به دلیل نداشتن حکومتی قدرتمند در آن زمان، ناچار به تبعیت از مادها بودند.
در سده های بعدی، منطقه آذربایجان در شمال غرب فلات ایران ماد کوچک و مناطق کردستان، همدان، ری و شمال حوزه کویر مرکزی ایران ماد بزرگ نام گرفت.
این قوم در کوهها، مس، آهن، سرب، سیم و زر، سنگ مرمر و سنگهای گرانبها بدست آوردند و به کشاورزی بر دشتها و دامنه تپه‌های منزلگاه خود پرداختند.
از بعد سیاسی عمده ترین عامل پیدا یش اتحادیه ماد ، سپس دولت وبالاخره تشكیل پادشاهی آنها را می توان در تجاوزگریهای آشوریان به سرزمین آنها دانست. مادها برای احراز آزادی مبارزه را آغاز كردند و نه تنها خود را از زیر یوغ حملات آشور رهانیدند بلكه دولت آشور را نیز منقرض كردند
از نظر فرهنگی دوران مادی را میتوان حاصل تكامل فرهنگی دانست كه از هزاره سوم پیش از میلاد در جای جای فلات ایران رشد كرده بود و سرانجام به صورت پیام مشترك در آمد .خانواده مادی بر اساس پدر سالاری و چند همسری اداره میشد و آنها با طلا مفرغ و الكترون آشنا بودند. خانه های مردم به صورت یك طبقه با زوایای قایمه بود كه ایوانی در جلوی خانه ایجاد شده بود. تا زمانی كه ماد به آشور خراج میداد مهمترین خراجش شامل اسبهای نژاد نسا میشد.آنها به اسب اهمیت زیادی میدادند
|